Μονομελές Πρωτοδικείο Αλεξανδρούπολης 

Αριθ. 221/2022

Δικαστής: Θ. Πολυμενοπούλου, Πρόεδρος Πρωτοδικών

Δικηγόροι: Σ. Τσαχιρίδης, Μ. Τσώλου

Αίτηση προσωρινής αποκλειστικής επιμέλειας ανηλίκου τέκνου, καθώς και ανταίτηση του καθ’ ου. Απόρριψη προφορικά ασκηθείσας ανταίτησης, σύμφωνα με το νέο νομοθετικό πλαίσιο του ν. 4842/2021. Αυτεπάγγελτη ρύθμιση του δικαιώματος επικοινωνίας του πατέρα προς το συμφέρον του ανήλικου τέκνου. Χρήση σύγχρονων μέσων επικοινωνίας (Άρθρα 686 § 6, 692, 735 ΚΠολΔ και 45 ν. 4842/2021). 

Με την κρινόμενη αίτησή της η αιτούσα εκθέτει ότι από το γάμο της με τον καθ’ ου απέκτησε ένα, άνευ κύριου ονόματος ακόμα, τέκνο, το οποίο είναι ανήλικο, ότι η έγγαμη συμβίωσή της με τον καθ’ ου σύζυγό της έχει διασπασθεί και ότι το συμφέρον του ανηλίκου επιτάσσει να ανατεθεί αποκλειστικά σε αυτήν προσωρινά η άσκηση της επιμέλειάς του. Ότι το ως άνω τέκνο, με το οποίο διαμένει, δεν μπορεί να αυτοδιατραφεί λόγω της απορίας του και της ανικανότητας του προς εργασία, ενώ ο καθ’ ου έχει τη δυνατότητα, κατά τα εκτιθέμενα ειδικότερα στην αίτηση, να συνεισφέρει στις διατροφικές του ανάγκες. Ότι ο καθ’ ου ασκεί σε βάρος της κυρίως λεκτική και ψυχολογική, αλλά και σωματική βία κατά τον τρόπο που περιγράφεται στο δικόγραφο και εκτοξεύει απειλές για τη σωματική της ακεραιότητα. Με βάση τα περιστατικά αυτά η αιτούσα, επικαλούμενη επείγουσα περίπτωση, ζητεί: α) να της ανατεθεί προσωρινά η άσκηση της επιμέλειας του ανήλικου τέκνου, β) να υποχρεωθεί ο καθ’ ου να συνεισφέρει προσωρινά στη διατροφή του τέκνου το ποσό των 641 ευρώ, το πρώτο πενθήμερο κάθε μήνα, από την επίδοση της αίτησης, με το νόμιμο τόκο από την καθυστέρηση καταβολής κάθε μηνιαίας δόσης και γ) να απαγορευθεί προσωρινά στον καθ’ ου να την προσεγγίζει σε απόσταση μικρότερη των 200 μέτρων και να προσβάλλει την προσωπικότητά της με σωματική, λεκτική και ψυχολογική βία, ενώ παραδεκτά ο πληρεξούσιος δικηγόρος της αιτούσας, πριν την έναρξη της συζήτησης της υπόθεσης, με προφορική του δήλωση που καταχωρήθηκε επί της αίτησης λόγω μη τήρησης πρακτικών, παραιτήθηκε από το αίτημα μετοίκησης της ιδίας, άλλως του καθ’ ου από την οικογενειακή στέγη. Τέλος, ζητεί να απειληθεί σε βάρος του καθ’ ου χρηματική ποινή και προσωπική κράτηση για κάθε παραβίαση της απόφασης και να καταδικασθεί αυτός στα δικαστικά της έξοδα. Με αυτό το περιεχόμενο και αίτημα η αίτηση αρμόδια καθ’ ύλην και κατά τόπο φέρεται προς συζήτηση ενώπιον του Δικαστηρίου αυτού κατά τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων (άρθρα 22, 683 ΚΠολΔ), είναι δε νόμιμη, στηριζόμενη στις διατάξεις των άρθρων 57, 914, 340, 1389, 1390, 1485, 1486, 1489, 1493, 1496, 1498, 1510, 1511, 1513, 1514, 1516, 1518 ΑΚ (όπως τροποποιήθηκε με το ν. 4800/2021), 176, 682 επ., 729, 729, 735, 947 ΚΠολΔ. Σημειώνεται ότι το αίτημα απειλής χρηματικής ποινής και προσωπικής κράτησης σε βάρος του καθ’ ου είναι νόμιμο στο μέτρο που αφορά το αίτημα απαγόρευσης προσέγγισης, αλλά απορριπτέο ως μη νόμιμο κατά το μέρος που αφορά το αίτημα καταβολής διατροφής, καθόσον η απόφαση που επιδικάζει διατροφή εκτελείται κατά τους ορισμούς των άρθρων 951 και 953 επ. ΚΠολΔ και ειδικότερα με την κατάσχεση περιουσίας εκείνου κατά του οποίου στρέφεται η εκτέλεση και, συνεπώς, δεν χρειάζεται προσφυγή στις διατάξεις των άρθρων 946 και 947 ΚΠολΔ για την έμμεση εκτέλεση (ΜΠρΑθ 7/ 2017 Νόμος). Επομένως, πρέπει να εξετασθεί περαιτέρω η αίτηση ως προς την ουσιαστική της βασιμότητα.

Ο καθ’ ου η αίτηση υπέβαλε με το σημείωμά του αίτηση να ανατεθεί η επιμέλεια του ανήλικου τέκνου από κοινού στους διαδίκους, άλλως να ρυθμισθεί το δικαίωμα επικοινωνίας του με αυτό. Η ως άνω ανταίτηση είναι, ωστόσο, απορριπτέα ως απαράδεκτη, διότι αφενός δεν προβλέπεται πλέον η άσκηση προφορικής ανταίτησης κατά τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων (μετά την τροποποίηση του άρθρου 686 § 6 ΚΠολΔ με το άρθρο 45 του ν. 4842/ 2021), αφετέρου υποβλήθηκε το πρώτον μετά τη συζήτηση με το κατατεθέν σημείωμα, χωρίς την τήρηση προδικασίας.

Από τις ένορκες καταθέσεις των μαρτύρων ... (που εξετάσθηκαν με επιμέλεια της αιτούσας και του καθ’ ου αντίστοιχα), τη με αριθμό .../2022 ένορκη βεβαίωσή του ενώπιον της συμβολαιογράφου … (που ελήφθη με επιμέλεια της αιτούσας και λαμβάνεται υπόψη παρά τη μη κλήτευση του αντιδίκου), τις φωτογραφίες, η γνησιότητα των οποίων δεν αμφισβητήθηκε, όλα τα προσκομιζόμενα από τους διαδίκους έγγραφα και όλη γενικά τη συζήτηση της υπόθεσης πιθανολογήθηκαν τα ακόλουθα: Η αιτούσα και ο καθ’ ου τέλεσαν νόμιμο γάμο την … 2021, από τον οποίο απέκτησαν ένα (άρρεν) τέκνο, που γεννήθηκε την … 2021 και παραμένει χωρίς κύριο όνομα. Η έγγαμη συμβίωσή τους δεν εξελίχθηκε ομαλά και διακόπηκε τελικά το μήνα Απρίλιο του 2022, οπότε και η αιτούσα αποχώρησε από την οικογενειακή οικία στην Αλεξανδρούπολη και εγκαταστάθηκε στην οικία των γονέων της στη ... Το ανήλικο τέκνο είναι ηλικίας έντεκα περίπου μηνών και έχει ανάγκη τη συνεχή παρουσία και φροντίδα της αιτούσας μητέρας του, με την οποία διαμένει αδιάκοπα μέχρι σήμερα και η οποία πιθανολογήθηκε ότι είναι άξια και ικανή και καταβάλλει κάθε επιμέλεια και φροντίδα για την ομαλή ψυχοσωματική ανάπτυξη αυτού (τέκνου). Εξάλλου, οι διάδικοι κατοικούν πλέον σε διαφορετικές πόλεις που απέχουν μεταξύ τους περισσότερο από 400 χιλιόμετρα και οι μεταξύ τους σχέσεις κατά το παρόν χρονικό στάδιο είναι τεταμένες και δεν υπάρχει δυνατότητα και διάθεση συνεργασίας και συνεννόησης. Κατ’ ακολουθία των ανωτέρω το Δικαστήριο, με αποκλειστικό γνώμονα το βέλτιστο συμφέρον του ανηλίκου, όπως το καθορίζουν οι βιοτικές και ψυχικές ανάγκες αυτού, κρίνει ότι πρέπει να ανατεθεί προσωρινά η επιμέλεια του προσώπου του αποκλειστικά στην αιτούσα μητέρα του, ώστε να καθίσταται δυνατή η λήψη αποφάσεων για τα καθημερινά και τρέχοντα ζητήματα. Περαιτέρω, πιθανολογήθηκε ότι ο καθ’ ου η αίτηση εργάζεται ως οδηγός φορτηγού στην εταιρία … με έδρα την Αλεξανδρούπολη και έχει μηνιαίες καθαρές αποδοχές περί τα 519 ευρώ. Κατοικεί σε μισθωμένο ισόγειο διαμέρισμα στην Αλεξανδρούπολη και βαρύνεται με μηνιαίο μίσθωμα ποσού 170 ευρώ. Η αιτούσα εργαζόταν ως … στη … που λειτουργεί στην Αλεξανδρούπολη, δυνάμει της από .../ 2022 σύμβασης εργασίας ορισμένου χρόνου που είχε συνάψει με την … με την επωνυμία ..., και η οποία ίσχυε έως ..6-2022, με μηνιαίες καθαρές αποδοχές ποσού 800 ευρώ. Λόγω της διάσπασης της έγγαμης σχέσης και της μετοίκησης στη … η αιτούσα παραιτήθηκε από την εργασία της, η οποία έληξε την ..5-2022. Φιλοξενείται στην οικία των γονέων της και δεν βαρύνεται με δαπάνες στέγασης. Άλλη περιουσία ή εισοδήματα δεν προέκυψε να διαθέτουν οι διάδικοι. Το ανήλικο τέκνο έχει τις συνήθεις δαπάνες ενός βρέφους της ηλικίας του. Συνολικά οι μηνιαίες ανάγκες διατροφής του ανηλίκου (τροφή, ένδυση) πιθανολογείται ότι ανέρχονται στο ποσό των 150 ευρώ, ενώ η μητέρα του προσφέρει και τις προσωπικές της υπηρεσίες και φροντίδα. Το ανήλικο δεν διαθέτει εισοδήματα από περιουσία ή πόρους από οποιαδήποτε άλλη πηγή, εκτός από το μηνιαία καταβαλλόμενο επίδομα, ποσού 42 ευρώ, και λόγω της ηλικίας του δεν μπορεί να εργασθεί. Έτσι, δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσει με τις δικές του δυνάμεις τις ανάγκες διατροφής του και έχει αξίωση διατροφής κατά των γονέων του. Με βάση τις δυνάμεις των γονέων, στις οποίες συνυπολογίζονται όχι μόνο τα εισοδήματα, αλλά και η περιουσία τους, καθώς και η αξία των παροχών που προσφέρουν σε αυτό οι γονείς του και των προσωπικών υπηρεσιών που παρέχει σ' αυτό η αιτούσα μητέρα του, την μητέρα βαρύνει μέρος της διατροφής του, ποσού 50 ευρώ, ενώ κατά το υπόλοιπο (ποσού 100 ευρώ) βαρύνεται ο πατέρας του. Στο βαρύνον την μητέρα του μέρος συνυπολογίζεται και η αξία των προσωπικών υπηρεσιών και των λοιπών παροχών που αυτή προσφέρει. Περαιτέρω, πιθανολογείται ότι κατά το χρόνο της συμβίωσης υπήρξαν εντάσεις στη σχέση των διαδίκων, με λεκτικά επεισόδια και διαμάχες. Ωστόσο, δεν πιθανολογείται ότι ήταν τέτοιας έντασης και συχνότητας, που να δημιουργείται στην αιτούσα εύλογος φόβος επανάληψης αυτών, δεδομένου ότι η ίδια έχει πλέον μετοικήσει, ούτε πιθανολογείται ότι ο καθ’ ου προσέγγισε αυθαίρετα την ίδια ή μετέβη απρόσκλητος στην οικία της, ώστε να συντρέχει λόγος να διαταχθεί η αιτούμενη απαγόρευση προσέγγισης. Κατόπιν όλων των προεκτεθειμένων πρέπει να γίνει εν μέρει δεκτή ως βάσιμη στην ουσία της η κρινόμενη αίτηση, να ανατεθεί προσωρινά η επιμέλεια του ανηλίκου τέκνου αποκλειστικά στην αιτούσα μητέρα του και να υποχρεωθεί ο καθ’ ου να προκαταβάλλει προσωρινά, ως συνεισφορά στη διατροφή του τέκνου, το ποσό των 100 ευρώ, το πρώτο πενθήμερο κάθε μήνα, από την επίδοση της αίτησης, με το νόμιμο τόκο από την καθυστέρηση καταβολής κάθε μηνιαίας δόσης, ενώ πρέπει να απορριφθεί στην ουσία του το αίτημα να υποχρεωθεί ο καθ’ ου να απέχει από προσβολή της προσωπικότητας της αιτούσας και να μην προσεγγίζει σε απόσταση 200 μέτρων. Τέλος, τα δικαστικά έξοδα πρέπει να συμψηφισθούν, επειδή πρόκειται για σχέσεις μεταξύ συζύγων και συγγενών εξ αίματος πρώτου βαθμού (άρθρο 179 ΚΠολΔ).

ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Απαράδεκτη η άσκηση προφορικής ανταίτησης μετά το ν. 4842/2021. Ρύθμιση δικαιώματος επικοινωνίας

Η υπ’ αριθ. 221/2022 απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αλεξανδρούπολης, εκδοθείσα κατά τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων, εξέτασε αίτημα να ανατεθεί προσωρινά στην αιτούσα μητέρα η αποκλειστική επιμέλεια του ανηλίκου τέκνου της, το οποίο απέκτησε κατά τη διάρκεια του έγγαμου βίου της με τον καθ’ ου πατέρα. Κατά τη διαδικασία ετέθησαν και άλλα ζητήματα νομικής φύσης, επί των οποίων το δικαστήριο αποφάσισε σχετικώς. 

Ειδικότερα, η μητέρα αιτήθηκε να της ανατεθεί προσωρινά η αποκλειστική επιμέλεια του ανήλικου τέκνου της και ο πατέρας άσκησε προφορικά ανταίτηση, όπως προκύπτει και από την απόφαση. Στην προκειμένη περίπτωση το δικαστήριο απεφάνθη απορρίπτοντας την ανταίτηση του πατέρα, βάσει του άρθρου 686 § 6 ΚΠολΔ, όπως τροποποιήθηκε και ισχύει, καθώς η συζήτηση πραγματοποιήθηκε την 1.6.2022 και άρα υπαγόταν στο νέο νομοθετικό πλαίσιο του ν. 4842/2021, υπό το οποίο δεν προβλέπεται η άσκηση προφορικής ανταίτησης[1]. Περαιτέρω, στο νομολογιακό παράδειγμα της ΜΠρΑλεξ 221/2022, το δικαστήριο περιόρισε την κρίση του με την απόρριψη της ανταίτησης. Σημειώνουμε όμως ότι στην όμοια περίπτωση της ΜΠρΑθ 478/2023[2], το δικαστήριο τόλμησε και πραγματοποίησε ένα βήμα εμπρός. Ρύθμισε exofficio την επικοινωνία του ανήλικου τέκνου, δίχως να έχει ζητηθεί ρητά από τον πατέρα με σχετική αίτηση. Το δικαστήριο, λοιπόν, στη δεύτερη περίπτωση ενήργησε αυτεπαγγέλτως, στα καθορισμένα πλαίσια βεβαίως του νόμου[3]. Έτσι και στην εδώ σχολιαζόμενη απόφαση, το δικαστήριο μπορούσε να προβεί στη ρύθμιση του δικαιώματος επικοινωνίας του ανηλίκου τέκνου με τον πατέρα και παράλληλα είχε τη δυνατότητα και να τη συγκεκριμενοποιήσει και να την επιμερίσει σε χρόνο και διάρκεια. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, όχι μόνο θα διασφαλιζόταν η ανάπτυξη του ανήλικου τέκνου, αλλά ταυτοχρόνως θα αποφεύγονταν μελλοντικές έριδες στηριζόμενες στο μη προσδιορισμένο, με δικαστική απόφαση, δικαίωμα επικοινωνίας. 

Ωστόσο, το δικαστήριο, στην υπό σχολιασμό περίπτωση, δεν καθόρισε την επικοινωνία του πατέρα με το τέκνο του[4], παρά περιορίστηκε στο εντελώς τυπικό, ήτοι απέρριψε την προφορικώς ασκηθείσα ανταίτηση επικοινωνίας. Στο εν λόγω νομολογιακό παράδειγμα το ανήλικο τέκνο κατοικούσε μαζί με τη μητέρα του σε διαφορετική πόλη από αυτήν της κατοικίας του πατέρα και τούτο το γεγονός καθιστούσε ακόμη μεγαλύτερη την ανάγκη το δικαστήριο να ορίσει το ακριβές πλαίσιο επικοινωνίας μεταξύ του πατέρα και του ανήλικου τέκνου του[5]. Επιπλέον, για τη συνολική ρύθμιση της επικοινωνίας του πατέρα με το ανήλικο τέκνο του, κρίσιμο είναι να εκτιμηθεί συν τοις άλλοις και ο ηλικιακός παράγοντας του ανήλικου τέκνου. Εν προκειμένω, ο λόγος για βρέφος με αποτέλεσμα να καθίσταται αναγκαία η επικοινωνία του με τον πατέρα, ώστε να επέλθει σταδιακή εξοικείωση του παιδιού με τον εν λόγω γονέα του και να αποφευχθεί το φαινόμενο της γονικής αποξένωσης. 

Η ρύθμιση της επικοινωνίας του γονέα με το ανήλικο τέκνο του, περιλαμβάνει πολλές πτυχές τόσο ποσοτικές όσο και ποιοτικές. Ενδεικτικά, πόσος χρόνος θα διατίθεται στο γονέα για να επικοινωνήσει με το ανήλικο τέκνο του, πού θα πραγματοποιείται αυτή η επικοινωνία και βεβαίως ποιά μέσα θα χρησιμοποιούνται για την επικοινωνία αυτή, λαμβάνοντας πλέον υπόψιν και τα σύγχρονα ηλεκτρονικά μέσα επικοινωνίας, όπως διαδικτυακές εφαρμογές τύπου Viber, Messanger, Skype κ.λ.π.[6] Αυτά τα στοιχεία επικοινωνίας πρέπει να προσδιορίζονται με ακρίβεια στη δικαστική απόφαση[7], προκειμένου να αποφεύγονται ασάφειες, έριδες και διαφωνίες  ως προς την εκτέλεσή της. 

ΧΡΗΣΤΟΣ Γ. ΜΟΥΖΑΚΗΣ,

Δικηγόρος, ΜΔΕ, υπ. δρ.

[1]. Βλ. άρθρο 45 του ν. 4842/2021, δυνάμει του οποίου τροποποιήθηκε το άρθρο 686 § 6 του ΚΠολΔ. 

[2]. ΜΠρΑθ 478/2023, ΝοΒ 71 (2023)/2. 340 επ., με ουσιαστικές παρατηρήσεις Τσαχιρίδη. 

[3]. Βλ. άρθρο 692 ΚΠολΔ. 

[4]. Η επικοινωνία γονέα με τέκνο μπορεί  να  ρυθμίζεται  με  τη δικαστική απόφαση ασφαλιστικών μέτρων, ακόμη και αν κάτι τέτοιο δεν ζητείται αυτοτελώς, με γνώμονα το συμφέρον του ανήλικου τέκνου, Γεωργιάδης, Οικογενειακό Δίκαιο, 2017, σ. 608 και με παράθεση νομολογίας.

[5]. Ο πατέρας ως φορέας του δικαιώματος επικοινωνίας, Γεωργιάδης, ό.π., σ. 604.   

[6]. Βλ. ΜΕφΑθ 1678/2025, αδημ. Προς το παρόν, βάσει της οποίας παρόλο που δεν ζητήθηκε επικοινωνία εξ αποστάσεως με σύγχρονα τεχνολογικά μέσα, το δικαστήριο προέβη σε σχετική ρύθμιση ex officio. 

[7]. Για τα ασφαλιστικά μέτρα και το άρθρο 735 ΚΠολΔ, βλ. Δεβετζής, Οι περιουσιακές σχέσεις των συζύγων κατά το διάστημα της διάστασης, 2024, σ. 173, ο οποίος κάνει αναφορά και στη μετοίκηση.