Εισαγωγικό σημείωμα 

Το Μάϊο του 2025, τα Κράτη – μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης υπέγραψαν Σύμβαση για την προστασία του Δικηγορικού Επαγγέλματος και του δικαιώματος του δικηγόρου να ασκεί το λειτούργημά του, με επαγγελματική ανεξαρτησία, χωρίς διακρίσεις, περιορισμούς, παρεμβάσεις, επιθέσεις, απειλές και πιέσεις από οποιονδήποτε, με την καθιέρωση συνάμα μηχανισμού ελέγχου της εφαρμογής της σύμβασης από τα συμβαλλόμενα μέρη (βλ. άρθρ. 1). 

Περιληπτικά, η σύμβαση αναπτύσσεται σε είκοσι τέσσερα (24) άρθρα, στα οποία περιλαμβάνονται διατάξεις για την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων των Δικηγόρων αλλά και των συνεργατών τους, προβλέψεις για την αυτονομία και το αυτοδιοίκητο των  Δικηγορικών Συλλόγων, την καθιέρωση μηχανισμού για τον έλεγχο της εφαρμογής και την προστασία του δικηγορικού λειτουργήματος από παραβάσεις των θεμελιωδών δικαιωμάτων του. 

 Η Σύμβαση αναγνωρίζει τον κομβικό ρόλο των Δικηγορικών Συλλόγων ως ανεξάρτητα και αυτοδιοικούμενα σώματα, τα οποία οφείλουν να προωθήσουν και να προάγουν τα επαγγελματικά συμφέροντα των Δικηγόρων, την ανεξαρτησία των Δικηγόρων και τον κρίσιμο ρόλο τους στην Κοινωνία, να οριοθετούν την επαγγελματική συμπεριφορά των Δικηγόρων για την τήρηση των θεμελιωδών αρχών του Δικηγορικού Λειτουργήματος, να επιμελούνται των διαδικασιών εισόδου στο Δικηγορικό επάγγελμα και της διαρκούς επιμόρφωσης των Δικηγόρων, καθώς και της διασφάλισης των αμοιβών των Δικηγόρων για την επίτευξη αξιοπρεπούς επιπέδου διαβίωσης (άρθρ. 4). Οι δικηγορικοί σύλλογοι πρέπει να είναι ανεξάρτητα - αυτοδιοικούμενα νομικά πρόσωπα, των οποίων τα όργανα θα εκλέγονται με διαδικασίες που τα ίδια θα ορίζουν.

Αναφορικά δε με τα θεμελιώδη δικαιώματα των δικηγόρων, η σύμβαση διακηρύσσει ότι: 

- Η είσοδος στο λειτούργημα πρέπει να βασίζεται σε αντικειμενικά και διαφανή κριτήρια μέσα από μία δίκαιη διαδικασία, χωρίς περιορισμούς και διακρίσεις (άρθρ. 5).

- Ο δικηγόρος πρέπει να έχει την ευχέρεια να παρέχει επαγγελματικές συμβουλές, αντιπροσώπευση στα δικαστήρια και νομική αρωγή σε κάθε πελάτη για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων του και των ελευθεριών του (άρθρ. 6). 

- Ο δικηγόρος θα πρέπει να έχει το δικαίωμα να αναλαμβάνει ή να αρνείται την ανάληψη μίας υπόθεσης ή να διακόψει την παροχή των υπηρεσιών του (άρθρ. 6),

- Ο δικηγόρος πρέπει να έχει ελεύθερη επικοινωνία με τον εντολέα του ή με υποψήφιο εντολέα του, ακόμα και εάν αυτοί ευρίσκονται υπό συνθήκες κράτησης, συναντώντας τους ιδιωτικά για την ανάπτυξη μεταξύ τους εμπιστευτικής επικοινωνίας, έτσι ώστε, κατά αυτόν τον τρόπο, να προστατεύεται το δικαίωμα εχεμύθειας του δικηγόρου. 

- Ο δικηγόρος  πρέπει να έχει το δικαίωμα να πληροφορεί τη δημόσια γνώμη για υποθέσεις κοινωνικού ενδιαφέροντος, υπό τον όρο να μην παραβιάζεται η προσωπική ζωή του εντολέα του, καθώς και οι περιορισμοί του νόμου αναφορικά με την επαγγελματική δεοντολογία και τη διαδικασία απονομής δικαιοσύνης (άρθρ. 7). 

- Οι Δικηγορικοί Σύλλογοι και οι δικηγόροι ατομικά, θα έχουν το δικαίωμα να δημοσιοποιούν τις απόψεις τους για το δικαστικό σύστημα, τις δικαστικές αποφάσεις, καθώς και τη διαδικασία απονομής της δικαιοσύνης, καθώς και τις επικείμενες τροποποιήσεις του νομοθετικού πλαι­σίου απονομής της (άρθρ. 7). 

- Η πειθαρχική δίωξη των Δικηγόρων πρέπει να ανάγεται σε πειθαρχικές πράξεις που αφορούν την άσκηση του λειτουργήματός τους, να έχουν αποτυπωθεί νομοθετικά και να επιδιώκουν την προστασία του λειτουργήματος από παραβάσεις των θεμελιωδών αρχών των Ατομικών δικαιωμάτων και Ελευθεριών. Τα πειθαρχικά όργανα πρέπει να συγκροτούνται από τους επαγγελματικούς συλλόγους, να είναι ανεξάρτητα, να διασφαλίζεται η διεξαγωγή μίας δίκαιης δίκης κατ’ άρθρ. 6 ΕΣΔΑ και η απόφασή τους να προσβάλλεται ενώπιον των δικαστικών αρχών (άρθρ. 8), 

- Το πειθαρχικό δίκαιο των Δικηγόρων πρέπει να απονέμεται από ανεξάρτητο και αμερόληπτο πειθαρχικό όργανο, το οποίο να πληροί κατά τη συγκρότηση και λειτουργία του, τους κανόνες δημόσιας δίκης και οι αποφάσεις του να ελέγχονται, μετά από προσφυγή του δικηγόρου, από δικαστήριο ή δικαστικό σχηματισμό (άρθρ. 8).

- Πρέπει να διασφαλίζεται το δικαίωμα του πολίτη να προσλαμβάνει άμεσα και χωρίς καθυστέρηση δικηγόρο της επιλογής του, προκειμένου αυτός να είναι παρών σε κάθε σε βάρος του διαδικασία, όπως κατ’ οίκον έρευνες ή έρευνες άλλων χώρων, κατασχέσεις εγγράφων ή μηχανημάτων αποθήκευσης δεδομένων και των δικαιωμάτων τους κατά τη σύλληψή τους, ενημερώνοντάς τους συνάμα για τον λόγο σύλληψης (άρθρ. 9).

Αναλυτικότερα το κείμενο στις επίσημες γλώσσες του Συμβουλίου της Ευρώπης (Αγγλικά και Γαλλικά), παρατίθεται κάτωθι και είναι επίσης διαθέσιμο στον ιστότοπο του Συμβουλίου της Ευρώπης: Conventions.coe.int/Treaties /NewTreaties.

ΝΙΚΟΛΑΟΣ Γ. ΝΑΚΗΣ

Δικηγόρος, ΔΝ

Δντης Συντακτικής Επιτροπής ΝοΒ